พล.อ.ต. ม.ร.ว. สุกษม เกษมสันต์

 

ปฎิทินโหรนับเป็นเครื่องมือสำคัญยิ่งสำหรับโหร เพราะว่าถ้าไม่มีสิ่งนี้เสียแล้ว การผูกดวงย่อมจะกระทำไม่ได้ และการพยากรณ์โดยพิจารณาตำแหน่งและความสัมพันธ์ของดวงดาวก็ย่อมจะกระทำไม่ได้ไปด้วย

ประเทศไทยมีปฏิทินโหรมานานแล้ว และการคำนวณตำแหน่งหรือสมผุสของดวงดาวก็ได้ใช้หลักเกณฑ์จากคัมภีร์พระสุริยยาตร์กันตลอดมาจนกระทั่งไม่กี่ปีมานี่เอง สมาคมโหรแห่งประเทศไทยได้ริเริ่มทำปฏิทินโดยวิธีตัดอยนางศจากสมผุสสายนขึ้นอีกแบบหนึ่ง ทั้งนี้ก็โดยเหตุผลที่ว่าสมผุสสายนนั้น ได้มาจากผลการคำนวณตามวิธีการของดาราศาสตร์สมัยใหม่ ซึ่งเราท่านทั้งหลายย่อมต้องยอมรับว่าวิธีการที่กล่าวหลังนี้มีความถูกต้องแน่นอนกว่าหลักเกณฑ์ของโบราณ

ที่พูดดังนี้มิใช่ว่าจะดูถูกบรรพบุรุษของเรา ใครก็ตามที่สร้างคัมภีร์พระสุริยยาตร์ขึ้นต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถเป็นเยี่ยมในสมัยของท่าน ท่านสามารถให้หลักเกณฑ์คำนวณได้โดยไม่ต้องใช้ลอการิทึมหรือวิชาคำนวณชั้นสูง แต่เราจะต้องระลึกไว้ว่าเครื่องมือเครื่องใช้ทางดาราศาสตร์ในสมัยของท่านนั้น ย่อมไม่มีประสิทธิภาพเหมือนในสมัยปัจจุบัน ฉะนั้นก็เป็นเรื่องธรรมดาที่หลักเกณฑ์การคำนวณของท่านจะต้องมีการคลาดเคลื่อนบ้าง ซึ่งข้อนี้คงจะไม่มีใครไปตำหนิท่าน เพราะท่านได้กระทำอย่างดีที่สุดแล้วในพฤติภาพที่เป็อยู่ขณะนั้น

วิทยาศาสตร์ก้าวหน้าไปทุกวัน เราท่านก็ควรจะก้าวตามไปด้วย มิฉะนั้นก็จะยิ่งล้าหลังไกลออกไปทุกที เราต้องกล้าพอที่จะปรับปรุงหลักการเก่า ๆ ของโบราณาจารย์ให้ทันกับกาลสมัย โดยเฉพาะในเรื่องการคำนวณตำแหน่งของดวงดาวนั้น ผู้เขียนขอยืนยันว่าการคำนวณตามวิธีการของดาราศาสตร์ให้ผลถูกต้องแน่นอนที่สุด เพราะฉะนั้นผู้เขียนจึงรู้สึกพอใจเป็อย่างยิ่งที่สมาคมโหรฯ ของเราได้มีความกล้าพอที่ได้ผลจากวิธีการคำนวณซึ่งบัดนี้เห็นแล้วว่าไม่ละเอียดแน่นอนพอ และได้หันมาใช้วิธีตัดอยนางศจากสมผุสสายนในการสร้างปฏิทิน

แต่ความพอใจของผู้เขียนยังไม่สมบูรณ์ทีเดียว เพราะในขณะนี้โหราจารย์ปัจจุบันบางท่านก็ยังนิยมใช้ปฏิทินซึ่งคำนวณตามหลักเกณฑ์ของคัมภีร์สุริยยาตร์อยู่ แม้กระทั่งในการผูกดวงพิชัยสงคราม ซึ่งถือกันว่าเป็นดวงแบบละเอียดพิศดาร แต่ว่าดวงที่ผูกแบบละเอียดพิศดารนี้จะไม่ค่อยมีความหมายเท่าใดนักถ้าหากตำแหน่งของดวงดาวไม่ได้อยู่ในที่ ๆ ถูกต้องตามหลักวิชาดาราศาสตร์

ความคลาดเคลื่อนของปฏิทินที่สร้างขึ้นโดยอาศัยหลักเกณฑ์ของคัมภีร์สุริยยาตร์ จะเห็นได้ชัดเจนเมื่อนำสมผุสของดวงดาวในปฏิทินที่กล่าวนี้ไปเทียบกับสมผุสซึ่งได้จากปฏิทินสายน

หลักสำคัญมีอยู่ว่าตำแหน่งดวงดาวในระบบสายนกับตำแหน่งดวงดาวในระบบนิรายนนั้น จะแตกต่างกันอยู่เป็นจำนวนองศาหนึ่ง ซึ่งเรียกกันว่า "อยนางศ" และในขณะหนึ่งขณะใดก็ตาม สมผุสของดาวทุก ๆ ดวงจะต้องมีค่ามากกว่าสมผุสนิรายนของดาวนั้น ๆ เท่าจำนวนอยนางศนี้เสมอไป หรืออีกนัยหนึ่ง ในขณะหนึ่งขณะใดก็ตามผลต่างระหว่างสมผุสายนกับสมผุสนิรายนของดาวทุก ๆ ดวงจะต้องมีค่าเท่ากันหมด เมื่อเข้าใจดังนี้แล้วผู้เขียนจะได้เปรียบเทียบสมผุสดาวจากปฏิทินแบบไทยเดิมกับสมผุสดาวจากปฏิทินสายนให้ดู

ปฏิทินแบบไทยเดิมที่ใช้ในการนี้คือปฏิทินของหลวงอรรถวาทีธรรมประวรรต ส่วนปฏิทินสายนคือปฏิทินเยอรมันชื่อ Die Deutsche Ephemeride เล่ม ๑ ผู้เขียนได้เลือกวันที่จะหาสมผุสเป็นตัวอย่างได้สี่วัน แต่ละวันล้วนแต่เป็นวันท้ายปักษ์ซึ่งปฏิทินของหลวงอรรถวาทีธรรมประวรรตให้สมผุสของดาวไว้ทุกดวง และเป็นสมผุสเวลา ๒๔.๐๐ น. ตามเวลาท้องถิ่นกรุงเทพฯ ซึ่งเทียบเป็นเวลากลางกรีนิชเท่ากับ ๑๗.๑๘ น. ครั้นแล้วก็คำนวณตำแหน่งทางสายนให้ตรงกับวันเวลาดังกล่าวนั้น ผลของการคำนวณปรากฏดังนี้.

 

๑. สมผุส วันที่ ๒๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๒๓ เวลา ๒๔.๐๐ น. ท้องถิ่น ก.ท.

ดาว		สายน		นิรายน-หลวงอรรถฯ	ผลต่าง
อาทิตย์	ราศี ๔	๐°๑๑´	ราศี ๓	๗°๕๗´	๒๒°๑๔´
จันทร์	๑๐	๑๑°๕๐´	๙	๑๙°๕๒´	๒๑°๕๘´
อังคาร	๕	๑° ๔´	๔	๙°๑๘´	๒๑°๔๖´
พุธ	๔	๒๐° ๘´	๓	๙°๑๑´	๔๐°๕๘´
พฤหัส	๐	๑๙° ๕´	๑๑	๒๘°๒๘´	๒๐°๓๗´
ศุกร์	๔	๒°๓๖´	๓	๘°๒๓´	๒๔°๑๓´
เสาร์	๐	๒๘°๓๙´	๐	๒°๑๑´	๒๖°๒๘´
ราหู	๙	๕°๑๒´	๘	๑๒°๔๐´	๒๒°๓๒´
มฤตยู	๕	๖°๕๘´	๔	๑๑°๒๙´	๒๕°๒๙´

 

(หมายเหตุ: อยนางศลาหิรีในวันนี้เท่ากับ ๒๒°๑๒´)

 

๒. สมผุส วันที่ ๖ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๒๓ เวลา ๒๔.๐๐ น. ท้องถิ่น ก.ท.

ดาว		สายน		นิรายน-หลวงอรรถฯ	ผลต่าง
อาทิตย์	ราศี ๔	๑๔°๓๓´	ราศี ๓	๒๒°๑๔´	๒๒°๑๙´
จันทร์	๔	๒๑° ๐´	๔	๐°๕๙´	๒๐° ๑´
อังคาร	๕	๑๐°๒๗´	๔	๑๘°๔๗´	๒๑°๔๐´
พุธ	๔	๑๒°๑๐´	๓	๖°๕๖´	๓๕°๑๔´
พฤหัส	๐	๑๙°๓๓´	๑๑	๒๙° ๘´	๒๐°๒๕´
ศุกร์	๔	๒๑° ๖´	๓	๒๖°๕๓´	๒๔°๑๓´
เสาร์	๐	๒๘°๕๗´	๐	๒°๒๙´	๒๖°๒๘´
ราหู	๙	๔°๒๔´	๘	๑๑°๕๒´	๒๒°๓๒´
มฤตยู	๕	๗°๔๘´	๔	๑๒° ๓´	๒๕°๔๕´

 

(หมายเหตุ: อยนางศลาหิรีในวันนี้เท่ากับ ๒๒°๑๒´)

 

๓. สมผุส วันที่ ๑๙ เมษายน พ.ศ. ๒๔๓๓ เวลา ๒๔.๐๐ น. ท้องถิ่น ก.ท.

ดาว		สายน		นิรายน-หลวงอรรถฯ	ผลต่าง
อาทิตย์	ราศี ๐	๒๙°๓๕´	ราศี ๐	๗°๓๔´	๒๒° ๑´
จันทร์	๑	๔°๒๐´	๐	๑๓°๒๓´	๒๐°๕๗´
อังคาร	๘	๑๓° ๙´	๗	๒๔°๓๑´	๑๘°๓๘´
พุธ	๑	๑๑° ๕´	๐	๒๒° ๘´	๑๘°๕๗´
พฤหัส	๑๐	๙°๓๖´	๙	๑๙°๑๕´	๒๐°๒๑´
ศุกร์	๑	๑๔°๓๙´	๐	๒๐° ๖´	๒๔°๓๓´
เสาร์	๔	๒๗° ๕´	๔	๒°๓๐´	๒๔°๓๕´
ราหู	๒	๒๖°๔๗´	๒	๔° ๕´	๒๒°๔๒´
มฤตยู	๖	๒๔°๒๘´	๕	๒๓°๕๒´	๓๐°๓๖´

 

(หมายเหตุ: อยนางศลาหิรีในวันนี้เท่ากับ ๒๒°๑๙´)

 

๔. สมผุส วันที่๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๓๓ เวลา ๒๔.๐๐ น. ท้องถิ่น ก.ท.

ดาว		สายน		นิรายน-หลวงอรรถฯ	ผลต่าง
อาทิตย์	ราศี ๑	๑๔° ๙´	ราศี ๐	๒๒° ๙´	๒๒° ๐´
จันทร์	๗	๑๒° ๗´	๖	๒๑°๒๒´	๒๐°๔๕´
อังคาร	๘	๑๒°๒๖´	๗	๒๔°๕๙´	๑๗°๒๗´
พุธ	๒	๕°๑๐´	๑	๘°๑๐´	๒๗° ๐´
พฤหัส	๑๐	๑๑° ๖´	๙	๒๐°๔๑´	๒๐°๒๕´
ศุกร์	๒	๓° ๔´	๑	๘°๒๐´	๒๔°๔๔´
เสาร์	๔	๒๗° ๓´	๔	๒°๓๘´	๒๔°๒๕´
ราหู	๒	๒๖° ๐´	๒	๓°๑๘´	๒๒°๔๒´
มฤตยู	๔	๒๓°๕๑´		๒๓°๓๖´	๓๐°๑๕´

 

(หมายเหตุ: อยนางศลาหิรีในวันนี้เท่ากับ ๒๓°๑๙´)

 

จากรายการสมผุสที่แสดงไว้ข้างบนนี้ ท่านผู้อ่านจะเห็นว่าผลต่างระหว่างสมผุสสายนกับสมผุสนิรายนของดาวแต่ละดวงนั้นหาได้มีค่าเท่ากันสักวันเดียวไม่ ซึ่งความจริงแล้วผลต่าง ณ วันหนึ่ง และเวลาหนึ่งจะต้องมีค่าเท่ากันหมด เพราะว่าผลต่างดังกล่าวนั้นแท้ที่จริงคือค่าของอยนางศในวันและเวลานั้นนั่นเอง และอยนางศตามระบบของใครก็ตามในขณะหนึ่งขณะใดย่อมมีค่าได้อย่างเดียวเท่านั้น ไม่ใช่หลาย ๆ อย่างหรือไม่ใช่ว่าเวลาคำนวณหาสมผุสอาทิตย์ก็ใช้อยนางศอย่างหนึ่ง หากสมผุสจันทร์ก็ใช้อยนางศอีกอย่างหนึ่งอะไรทำนองนั้นหามิได้

การที่ผลต่างระหว่างสมผุสสายนกับนิรายนของดาวแต่ละดวงในวันเวลาหนึ่งมีค่าไม่เท่ากันเช่นนี้ ย่อมหมายถึงว่าปฏิทินของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจะต้องคลาดเคลื่อน และเมื่อคำนึงถึงว่าปฏิทินสายนอาศัยหลักการคำนวณตามวิธีการของดาราศาสตร์สมัยใหม่แล้ว ผู้เขียนก็ลงความเห็นได้ประการเดียวว่าปฏิทินที่คำนวณโดยอาศัยหลักเกณฑ์ของคัมภีร์พระสุริยยาตร์นั้นเป็นฝ่ายคลาดเคลื่อน เพราะเป็นคัมภีร์ที่ได้สันนิษฐานกันแล้วว่ามีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย และเท่าที่ทราบกันก็หาได้มีการปรับปรุงแก้ไขแต่ประการใดไม่ คงใช้กันมาตามแบบเดิมเหมือนอย่างที่บรรพบุรุษของเราได้เคยใช้กันมา ดังนั้นก็เป็นเรื่องธรรมดาอยู่เองที่เราจะหวังให้หลักเกณฑ์ของโบราณนี้มีความถูกต้องแน่นอนเท่าเทียมกับวิธีการของวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ไม่ได้ นี่แหละผู้เขียนจึงได้กล่าวไว้ในตอนต้นว่ามีความพอใจเป็นอย่างยิ่งที่สมาคมโหรของเราได้หันมาสร้างปฏิทินแบบตัดอยนางศจากสมผุสสายน ซึ่งเป็นวิธีที่ถูกต้องแม่นยำกว่า และถ้าบรรดาโหราจารย์ของไทยทั้งหลายจะหันมาใช้วิธีการแบบนี้ด้วย ผู้เขียนก็เชื่อว่าจะบังเกิดผลดีแก่การพยากรณ์ของท่านเป็นอันมาก

ก่อนจะจบเรื่องนี้ ผู้เขียนมีของกำนัลที่จะขอเสนอแก่ท่านผู้อ่านอีกอย่างหนึ่ง นั่นคือตำแหน่งของดวงดาวและลัคนาสำหรับดวงพระชะตากำเนิดใน สมเด็จพระสังฆราชเจ้า พระอริยวงศาคตญาณ ซึ่งผู้เขียนได้คำนวณโดยวิธีตัดอยนางศจากตำแหน่งสายน ทั้งนี้โโดยถือวันและเวลาประสูติตามที่ปรากฏในพยากรณสารฉบับพฤษภาคม ๒๕๐๘ หน้า ๖๑ ดังมีรายละเอียดต่อไปนี้:

 

สมผุสดวงดาวและลัคนาในวันที่ ๑ ธันวาคม พ.ศ.๒๔๑๗ เวลา ๑๘.๑๐ น. ท้องถิ่น ก.ท.

ดาว		สายน			นิรายน		อยนางศ (ลาหิรี)
อาทิตย์	ราศี ๘	๙° ๙´		ราศี ๗	๑๗° ๒´		๒๒° ๗´
จันทร์	๕	๑๗° ๖´		๔	๒๔°๕๙´		"
อังคาร	๖	๑๗°๒๖´		๕	๒๕°๑๙´		"
พุธ	๗	๑๘°๕๑´		๖	๒๖°๔๔´		"
พฤหัส	๖	๒๓°๕๑´		๖	๑°๔๔´		"
ศุกร์	๘	๒๑°๒๒´	(พักร)	๗	๒๙°๑๕´	(พักร)	"
เสาร์	๑๐	๙°๔๑´		๙	๑๗°๓๔´		"
ราหู	๐	๒๔°๑๘´		๐	๒°๑๑´		"
มฤตยู	๔	๑๕°๑๕´	(พักร)	๓	๒๓° ๘´	(พักร)	"
เนปจูน	๐	๒๘°๒๕´	(พักร)	๐	๖°๑๘´	(พักร)	"
ลัคน	๒	๑๙°๓๑´		๑	๒๗°๒๔´		"
ทศม (กึ่งฟ้า)	๑๑	๑๑° ๓´		๑๐	๑๘°๕๖´		"
เกตุไทย		-		๓	๙°๑๗´		(คัมภีร์สุริยยาตร)

คำชี้แจงสำหรับการคำนวณลัคน

 ๑. ถือว่าประสูติในกรุงเทพฯ ซึ่งมีแลติจูดภูมิศาสตร์ = ๑๓ น. ๔๕ แล้วแก้เป็นแลติจูดจากศูนย์กลางโลก (Geocentric Lattitude) = ๑๓ น. ๔๐

 ๒. คำนวณเวลานักษัตรสำหรับวัน, เวลาประสูติได้ = ๒๒ ชม. ๕๐ น.ท. ๓๗ วท.

 ๓. หาลัคนและทศมจาก Table of Ascendants ของลาหิรี

 ๔. ถ้าใช้ตารางหาลัคนาของนายกสมาคมโหรฯ ณ แลติจูด ๑๔ น. จะให้สมผุสลัคนา ราศี ๑ ๒๗ ๓๑ นับว่าใกล้เคียงกัน